Yemeğim Bitmedi, Şimdi Ne Olacak?: Restoranlarda Gıda Atığı Yönetimi
Restoranlarda Gıda Atığı Yönetimi…
Farklı yemekler yemeyi veya sokağında yeni açılan restoranı denemeyi istemek oldukça doğal. Özellikle de neredeyse her gün yeni bir seçeneğin ortaya çıktığı bu tüketim kültüründe… Ancak artık günümüzün ayrılmaz bir parçası haline gelen bu tüketim alışkanlığının arkasında görülmesi gereken bir bitmemiş tabaklar yığını var.
Restorana gittiğinde artık doyduğun için tabağında kalan yemeği ya da bir fast food zincirinde herkesin tepsilerinde bıraktığı yemek artıklarını düşün. Bunlara bir de müşteriyi memnun etmediği için geri gönderilen tabakları eklediğimizi hayal et. Sadece keyifli veya hızlıca bir yemek için gittiğimiz restoranların arkasındaki israf dağı büyüyor, değil mi? Peki, bu dağı nasıl ortadan kaldıracağız?
O halde gel, bu atık dağını ortadan kaldırmanın gıda israfı açısından önemini ve hem işletmecilerin hem de tüketicilerin yapması gerekenleri birlikte inceleyelim.
Gıda İsrafında Yemek Sektörünün Payı
Tabii ki eyleme geçmeden önce sorunu anlamak oldukça önemli. Bu nedenle ilk olarak verilerle gıda israfında tüketicilerin ve restoranların payını daha detaylı öğrenelim.
Bir restorana gidip keyifle yemek yediğin bir etkinliğin sonunda tabağında kalan yemekler nereye gidiyor biliyor musun? Cevabı biz söyleyelim: Muhtemelen çöpe. Hem de sadece senin değil, restorandaki tüm tabaklarda kalan tüm yiyecekler veya mutfakta kalan tüm gıdalar sonunda bir atık haline geliyor.
UNEP 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu’nda da belirtildiği gibi sadece 2022 yılında dünyada 1 milyar ton gıda israf edilmiş. Tabii bu sadece 2022 yılı ile sınırlı değil. Her yıl yaklaşık 1 milyar ton gıdanın israf edildiği tahmin ediliyor. Bu israfta en büyük paya sahip olanlar ise evler ve gıda sektöründe hizmet veren işletmeler.
ABD 2024 Gıda İsraf Raporu’na göre gıda israfının %43’ünü haneler, %40’ını ise restoran, market ve gıda hizmeti veren işletmeler oluşturuyor. Bu verilerden de anlaşıldığı gibi gıda israfını durdurmak için tüketicilerin ve işletmelerin sorumluluğu oldukça büyük diyebiliriz. Peki, gıda israfının sonuçları neler?
Sadece Bugünün Değil, Yarınların Sorunu: Gıda İsrafının Etkileri
Aslında gıda israfının hem toplumsal hem de çevresel açıdan etkileri mevcut. Bu etkilerin boyutları düşünüldüğünde de bu durumun sadece günümüzü değil, geleceği de etkileyen bir hale gelmesi kaçınılmaz.
Toplumsal açıdan görmediğimiz, belki de görmek istemediğimiz başlıca sorun ise gıda güvensizliği. Çünkü tüketim kültürü ile toplumun belirli bir kesiminde büyük bir gıda israfı gerçekleşirken UNEP verilerine göre dünyada hala 783 milyon insanın gıdaya ulaşamadığı biliniyor. Yani tabağımızda kalan ve çöpe giden bir yemek, aslında milyonlarca insanın temel ihtiyacını karşılayabilecek bir değere sahip.
Gıda israfının çevresel etkisi ise iklim krizinin başrolü olan sera gazı emisyonları ve dünyanın ihtiyacı olan kaynakların tükenmesi ile ilgili. Çünkü tükettiğimiz her bir gıdanın üretimi için su, yakıt, gübre gibi pek çok kaynak kullanılıyor. Üretilen gıdanın çöpe gitmesi, bu kaynakların da kaybolması demek.
Ayrıca gıda israfının, sera gazı emisyonunun yaklaşık %8’ini oluşturduğu biliniyor. Bu oran ise neredeyse havacılık sektörünün oluşturduğu sera gazı emisyonunun 5 katı büyüklüğünde. Kısacası çöpe giden her bir yiyecek sadece bugünü değil, yarınlarımızı da etkiliyor.
Restoranlarda Gıda Atığı Oluşmasının Başlıca Nedenleri
Dünyanın geleceğini etkileyen ve gün geçtikçe daha da büyük bir sorun hale gelen gıda israfını durdurmak için atık oluşumunu engellemek ve gıda atığı oluşsa bile bunları yönetebilmek oldukça önemli.
Tabii ki sorunda olduğu kadar çözümde de tüketicinin payı oldukça büyük. Çünkü tüketiciler, yiyebileceği kadar ürün sipariş vererek veya artan yemekleri değerlendirmek için paket yaptırarak restoranlardaki gıda atıklarının azalmasına yardımcı olabilir.
Ancak sadece tüketicilerin değil, restoranların da gıda atığı yönetimi yapması şart. “Peki, bu nasıl olacak?” diyorsanız cevaba ulaşmak için restoranlarda gıda israfını artıran nedenler bize yol gösterecek. Başlıca nedenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Stok yönetimi yapılmaması ve ihtiyaçtan fazla ürün depolanması
- Gıdaya uygun olmayan depolama uygulamaları
- Sipariş alma ve yemek hazırlama sürecinde yapılan hatalar
- Siparişten fazla yemek hazırlama
Tüm bu nedenlerden de anlaşıldığı gibi doğru bir şekilde stok yönetimi, sipariş takibi ve depolama yaparak restoranlarda gıda israfı azaltılabilir. Ama sadece azaltmak yeterli değil, çıkan gıda atıklarını da doğru bir şekilde değerlendirmek oldukça önemli.
Biz de gıda sektöründe faaliyet gösteren Aslı mağazalarımızda menü düzenlemesinden atık yönetimine kadar yaptığımız çalışmalar ile gıda israfına “Dur” diyoruz. Pek çok yiyeceğin israf edildiği serpme kahvaltı konsepti yerine müşterilerimize seçme kahvaltı sunuyor ve kalan yemeklerini paket yapmaları için menüde yaptığımız bilgilendirmeler ile müşterileri teşvik ediyoruz. Ayrıca Aslı mağazalarımızda oluşan gıda atıklarını tekrar üretime kazandırmak için kompost haline getirerek istiridye mantarı üreticilerine ulaştırıyoruz.
