Tarım Faaliyetlerinde Enerji İsrafının Önüne Nasıl Geçilir?
Dünyanın bize sunduğu doğal kaynaklardan biri olan fosil yakıtlar, hem ulaşım hem de elektrik üretim açısından büyük öneme sahip. Ancak bir diğer açıdan da bu kaynakların yanması sonucu oluşan sera gazı, iklim krizinin başlıca nedenlerinden biri.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre dünya çapında toplam elektrik üretiminde en çok kullanılan kaynak kömür olarak karşımıza çıkıyor. Tabii ki bu sadece elektrik için geçerli. Diğer yandan, ulaşım, ısınma gibi pek çok farklı ihtiyaç için de enerji şart. Tüm fosil yakıtlar bazında baktığımızda ise bir diğer fosil yakıt olan petrol en yaygın kullanıma sahip. Yenilenemeyen kaynaklarının yaklaşık 30 ila 50 yıla kadar tükeneceği öngörüldüğü halde yenilenebilir enerji yatırımları ise hala istenilen düzeyde değil.
Sanayi üretimi, ulaşım, ısınma gibi çok sayıda alanda ihtiyaç duyulan enerjinin temel kullanım alanlarından biri de tarım. Tarımda enerji tüketimini artıran bazı etkenler, aynı zamanda doğal kaynakların da geleceğini tehdit ediyor. Bu nedenle doğa ile iç içe üretim yapan üreticilere de enerjiyi verimli kullanmak gibi önemli bir sorumluluk düşüyor.
Tarımda Enerji Tüketimi
Tarım faaliyetlerinde bitkisel ve hayvansal gıdanın üretimi için farklı noktalarda enerjiye ihtiyaç duyuluyor. Bu alanları ise dolaylı ve doğrudan olmak üzere iki kategoride incelemek mümkün:
- Doğrudan enerji tüketimi: Bitkisel üretimde, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştirmede, tarım ürünlerinin taşınmasında, tarımsal ürünlerin işlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılan elektrik, petrol ürünleri, doğal gaz, kömür vb. enerjilerin kullanımını kapsıyor.
- Dolaylı enerji tüketimi: Üretim için kullanılan araç ve makinalar, gübreler ve tarım ilaçlarının üretimi, paketlenmesi ve taşınmasında kullanılan enerjiyi kapsıyor.
Kısacası tarımda, ürünlerin yetiştirilmesi, taşınması, paketlenmesi gibi üretimin ve üretimi destekleyen her aşamada enerji tüketimi gerçekleştiriliyor. Bu nedenle seralarda kullanılan otomasyon sistemlerinden sulama yöntemlerine, lojistikten atık yönetimine kadar tarımsal faaliyetlerde enerji israfının önüne geçmek büyük önem arz ediyor.
Tarımın toplam enerji tüketimindeki payı Enerji Verimliliği Derneği’nin de belirttiği gibi %5’ten az olsa da teknoloji geliştikçe bu oranın artması kaçınılmaz. Ayrıca her alanda olduğu gibi tarımda da fosil yakıt bağımlılığının devam etmesinden kaynaklı iklim krizinin başlıca sebebi olan sera gazı emisyonunun artması da dünyanın geleceği için büyük bir sorun. Bu nedenle şimdi, “Ne yapmalıyız?” deyip sadece bugünü değil, yarınları da düşüneceğimiz çözümler üretmenin zamanı geldi.
Tarımda Enerji İsrafının Önüne Geçmek İçin Ne Yapılmalı?
Tarımda enerji tüketimini azaltmak ve enerji ihtiyacı için çevreye duyarlı çözümler için yapılması gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Eyleme geçmenin ilk basamağı farkındalık. Üreticilerin tarımda enerji israfına yönelik farkındalık kazanması için eğitimlerin verilmesi ve bu konu hakkında bilinçlendirilmesi oldukça önemli. Ayrıca enerji verimliliği yüksek teknolojilere yatırım yapılmasını yaygınlaştırmak için kamu desteği sağlanabilir
- Her alanda olduğu gibi tarımda da enerji ihtiyacı için ilk seçenek olan fosil yakıtların yerine yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmeli. Tarım sektöründe güneş enerjisi, jeotermal enerji, biyokütle enerjisi ve rüzgar enerjisi gibi farklı yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanmak mümkün.
- Tarımsal faaliyetler kapsamında enerji etkinliği kontrol altında tutulmalı. Bunun için tarımsal arazide enerji verimliliği yüksek teknolojilerden yararlanılması, güç kaynaklarının uygun kapasitede olması gibi önlemler alınabilir.
- Üretimde enerji tüketimini artıran başlıca etkenlerden biri de sulama. Bu nedenle hem su hem de enerji israfının önüne geçmek için tarımsal faaliyetlerde vahşi sulamanın önüne geçilmeli.
Kısacası her alanda olduğu gibi tarımda da ihtiyacımız olan enerjiyi sürdürülebilir kılmanın yolu, yenilenemeyen fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih etmekten ve üretimde yer alan sistemlerde yüksek enerji verimliliği sağlayacak akıllı teknolojiler kullanmaktan geçiyor.
Biz de Eksim olarak tarımda enerji israfının önüne geçmek amacıyla çiftçilerimize destek sağlayacak verimlilik odaklı projeler hayata geçiriyor ve “Yeteri Kadar En Doğru Karar” diyoruz.
Tarımda enerji tüketimi kadar su israfını da artıran vahşi sulama hakkında detaylı bilgi almak istersen “Güncel Verilerle Tarımda Vahşi Sulamanın Yarattığı Tahribat” yazımızı okuyabilirsin.
